اتریوم چیست؟ راهنمای مبتدیان رمزنگاری
اتریوم (Ethereum) یکی از برجسته‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین در دنیای رمزنگاری است که امکان ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. این فناوری که در سال ۲۰۱۵ توسط ویتالیک بوترین راه‌اندازی شد، به‌عنوان یک شبکه غیرمتمرکز عمل می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به واسطه‌ها، تراکنش‌های امن و شفاف انجام دهند. در این مقاله، به اصول اولیه اتریوم، نحوه عملکرد آن و کاربردهایش برای مبتدیان می‌پردازیم.
اتریوم چیست؟
اتریوم یک پلتفرم بلاکچین متن‌باز است که از فناوری دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger Technology) استفاده می‌کند. برخلاف بیت‌کوین که عمدتاً به‌عنوان یک ارز دیجیتال برای ذخیره ارزش یا پرداخت استفاده می‌شود، اتریوم فراتر از یک ارز دیجیتال است. اتریوم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد برنامه‌هایی بسازند که روی بلاکچین اجرا می‌شوند و از قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی فرآیندها استفاده کنند.
ارز دیجیتال بومی اتریوم، اتر (ETH) نام دارد که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها (که به آن‌ها "گس" یا Gas گفته می‌شود) و اجرای قراردادهای هوشمند در شبکه استفاده می‌شود.
بلاکچین اتریوم چگونه کار می‌کند؟
بلاکچین اتریوم مانند یک دفتر کل دیجیتال است که تمام تراکنش‌ها را به‌صورت شفاف و غیرقابل تغییر ثبت می‌کند. این بلاکچین از گره‌های (Nodes) متعددی تشکیل شده است که در سراسر جهان توسط کاربران و ماینرها (یا در حال حاضر، اعتبارسنج‌ها) مدیریت می‌شوند. ویژگی‌های کلیدی بلاکچین اتریوم عبارت‌اند از:
غیرمتمرکز بودن: هیچ نهاد یا سازمان مرکزی اتریوم را کنترل نمی‌کند. این شبکه توسط جامعه‌ای از کاربران در سراسر جهان پشتیبانی می‌شود.
قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی خودکار هستند که شرایط توافق بین طرفین را به‌صورت کد نوشته و اجرا می‌کنند. برای مثال، یک قرارداد هوشمند می‌تواند به‌طور خودکار پرداختی را انجام دهد وقتی شرایط خاصی (مانند تحویل کالا) برآورده شود.
ماشین مجازی اتریوم (EVM): ماشین مجازی اتریوم محیطی است که قراردادهای هوشمند را اجرا می‌کند و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد برنامه‌های پیچیده‌ای را روی بلاکچین پیاده‌سازی کنند.
در سپتامبر ۲۰۲۲، اتریوم از مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) تغییر کرد که به آن "Merge" گفته می‌شود. این تغییر باعث کاهش مصرف انرژی شبکه و افزایش مقیاس‌پذیری آن شد.
اتر (ETH) چیست؟
اتر ارز دیجیتال بومی اتریوم است که برای موارد زیر استفاده می‌شود:
پرداخت کارمزد تراکنش‌ها (گس): هر تراکنش در شبکه اتریوم نیازمند پرداخت مقدار کمی اتر به‌عنوان کارمزد است.
مشارکت در شبکه: در سیستم اثبات سهام، کاربران می‌توانند اتر خود را در شبکه قفل کنند (Staking) تا به‌عنوان اعتبارسنج عمل کنند و پاداش دریافت کنند.
ارز دیجیتال: اتر می‌تواند مانند بیت‌کوین برای خرید، فروش یا ذخیره ارزش استفاده شود.
کاربردهای اتریوم
اتریوم به دلیل انعطاف‌پذیری‌اش در بسیاری از حوزه‌ها کاربرد دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:
مالی غیرمتمرکز (DeFi): اتریوم میزبان بسیاری از پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز است که خدماتی مانند وام‌دهی، قرض‌گیری و تبادل بدون نیاز به بانک‌ها ارائه می‌دهند.
توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT): اتریوم بستری برای ایجاد و معامله توکن‌های غیرقابل معاوضه است که برای مالکیت دیجیتال آثار هنری، موسیقی یا دارایی‌های مجازی استفاده می‌شوند.
برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps): هزاران برنامه غیرمتمرکز در حوزه‌های بازی، رسانه‌های اجتماعی، مدیریت هویت و غیره روی اتریوم ساخته شده‌اند.
قراردادهای هوشمند: از قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی فرآیندهای تجاری، مدیریت زنجیره تأمین و حتی رأی‌گیری الکترونیکی استفاده می‌شود.
مزایا و چالش‌های اتریوم
مزایا
انعطاف‌پذیری: اتریوم امکان توسعه برنامه‌های متنوع را فراهم می‌کند.
جامعه بزرگ: اتریوم یکی از بزرگ‌ترین جوامع توسعه‌دهندگان و کاربران را در دنیای بلاکچین دارد.
شفافیت و امنیت: تراکنش‌ها در اتریوم شفاف و غیرقابل تغییر هستند.
چالش‌ها
کارمزدهای بالا: در زمان شلوغی شبکه، کارمزد تراکنش‌ها (گس) می‌تواند بالا باشد.
مقیاس‌پذیری: اگرچه اتریوم با به‌روزرسانی‌هایی مانند Merge و طرح‌های آینده مانند شاردینگ در حال بهبود است، اما همچنان با محدودیت‌های مقیاس‌پذیری مواجه است.
پیچیدگی برای مبتدیان: درک مفاهیمی مانند قراردادهای هوشمند و گس ممکن است برای تازه‌واردان دشوار باشد.
چگونه با اتریوم شروع کنیم؟
برای شروع کار با اتریوم، می‌توانید این مراحل را دنبال کنید:
ایجاد کیف پول دیجیتال: کیف پولی مانند MetaMask یا Trust Wallet برای ذخیره اتر و تعامل با برنامه‌های اتریوم انتخاب کنید.
خرید اتر: اتر را از صرافی‌های معتبر مانند Binance، Coinbase یا Kraken خریداری کنید.
کاوش در DApps: برنامه‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap (برای تبادل ارز) یا OpenSea (برای NFT) را امتحان کنید.
یادگیری بیشتر: منابع آموزشی مانند مستندات رسمی اتریوم (ethereum.org) یا دوره‌های آنلاین را مطالعه کنید.
آینده اتریوم
اتریوم با به‌روزرسانی‌های مداوم خود، مانند شاردینگ و بهبودهای لایه دوم (مانند Arbitrum و Optimism)، در حال تلاش برای افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌ها است. این به‌روزرسانی‌ها می‌توانند اتریوم را به یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد دیجیتال آینده تبدیل کنند.
نتیجه‌گیری
اتریوم چیزی فراتر از یک ارز دیجیتال است؛ این یک پلتفرم قدرتمند برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند است که پتانسیل تغییر بسیاری از صنایع را دارد. اگر تازه‌وارد دنیای رمزنگاری هستید، اتریوم دریچه‌ای به سوی فناوری بلاکچین و امکانات بی‌پایان آن است. با یادگیری اصول اولیه و کاوش در برنامه‌های غیرمتمرکز، می‌توانید به‌تدریج با این اکوسیستم پویا آشنا شوید.
